بهرام عکاشه: موضوع زلزله واحد درسی شود/ هیات علمی دو تالیف واقعی داشته باشد، تشویق دارد
پدر علم زلزله‌شناسی ایران، با انتقاد از بی‌توجهی نسبت به انعکاس آثار زلزله در منابع درسی گفت: باید حقایق مربوط به زلزله را به مردم گفت.
دکتر بهرام عکاشه، پدر علم زلزله‌شناسی ایران، در حاشیه آیین رونمایی از «پایگاه موضوعی زلزله» در کتابخانه حسینیه ارشاد، در گفت‌‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره لزوم ایجاد این پایگاه اظهار کرد: بیش از دو دهه قبل در منطقه رودبار و منجیل زلزله بیش از هفت ریشتری به وقوع پیوست که نشان از آسیب‌پذیری منطقه خزر جنوبی دارد، به جرات می‌توان گفت که بیش از 10 زلزله به بزرگی بالای هفت ریشتر در منطقه خزر جنوبی مانند زلزله سال 1341 بوئین زهرا را تجربه کرده‌ایم. درباره تعداد کشته‌ها صحبت نمی‌کنم، بلکه هدفم بزرگی زلزله‌هاست. منطقه البرز با توجه به جمعیت بالا بسیار آسیب‌پذیر است.
رئیس دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، با اشاره به وظیفه جامعه دانشگاهی
و فرهیخته در آگاهی‌بخشی مردم در برابر زلزله افزود: ما چه وظیفه‌ای داریم؟ ما باید حقایق را به مردم بگوییم. در ایران هر سال به‌طور معمول یک زلزله بیش از 6 ریشتر اتفاق می‌افتد. کشور ما برای زلزله 6 ریشتری به شدت آسیب‌پذیر است. حتی روستا‌های ما و بافت‌های فرسوده و مکان‌های ساخته شده در حاشیه گسل‌ها نیز آسیب‌پذیرند.
با سوء استفاده از واژه سرنوشت، سلب مسئولیت می‌کنیم
عکاشه ادامه داد: آسیب‌پذیری ما در مقابل زلزله تقصیر سرنوشت نیست، این اعتقاد را که همه چیز به گردن سرنوشت است، باید از بین ببریم. باید باور کنیم که ما انسان‌ها با اشتباهاتمان حادثه‌سازیم. متاسفانه ما از واژه سرنوشت سوء استفاده و سلب مسئولیت می‌کنیم. هدف از ایجاد «پایگاه موضوعی زلزله» در کتابخانه حسینیه ارشاد بیان این حقایق است؛ باید با علم روز حرکت کنیم.
مردم کتابخوانی نداریم
وی با اشاره به نقش کتاب در روشنگری اذهان در رابطه با زلزله گفت: متاسفانه مردم کتابخوانی نداریم. مردم بیشتر ترجیح می‌دهند جدول حل کنند تا کتاب بخوانند. هدف ما از ایجاد این پایگاه روشنگری نسبت به خطر زلزله است. روشنگری به وسیله کتاب و رسانه و ستاد بحرانی که ایجاد شده، گسترش پیدا می‌کند. مقوله زلزله به‌طور جدی نزدیک به 50 سال است که در کشور
مطرح می‌شود.
پدر علم زلزله‌شناسی ایران ادامه داد: در سه دهه فعالیت در موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، مدام در حال تلاش برای افزایش پایگاه‌های زلزله‌شناسی بودم. اگر شبکه پایگاه‌های ثبت زلزله از 100 شبکه افزایش پیدا کند، می‌توانیم از شناسایی 45 زلزله به ثبت 90 زلزله در روز برسیم. اگر از بین یک جمعیت 100 نفره توانستیم، 10 نفر را نسبت به خطر زلزله معتقد کنیم، هنر کرده ایم.
منابع درسی ما بسیار کم به زلزله پرداخته‌اند
عکاشه افزود: وظیفه داریم این موضوع را نهادینه کنیم که حوادث زاییده دست خودمان است، نه زاییده آسمان. منابع درسی ما بسیار کم به موضوع زلزله پرداختند. معتقدم آموزش خطرات زلزله باید از کودکستان آغاز و علاوه بر برگزاری مانور‌های مرتبط، واحد‌های درسی در همه مقاطع تحصیلی و دانشگاه‌ها ایجاد شوند.
وی درباره وضعیت انعکاس آثار زلزله رودبار و منجیل در منابع درسی گفت: در این دو دهه بعد از زلزله منجیل و رودبار، بیشتر فکر مسایل اقتصادی بوده‌ایم. امروز نان ارزش بیشتری از جان پیدا کرده است. خطرات جاده‌ای و تحریم
به جای خود و خطرات زلزله هم به جای خود باید مورد توجه باشد.
عضو هیات علمی دو اثر واقعی تالیف کند، جای تشویق دارد
مولف «مبانی ژئوفیزیک» ادامه داد: دانشگاهیان ما هنوز ژئوفیزیک را نمی‌شناسند؛ ژئوفیزیک کاربرد ریاضی و فیزیک برای شناخت زمین نیست. ژئوفیزیک نوعی زمین‌شناسی است که از عهده زمین‌شناسان بر نمی‌آید. اگر عضو هیات علمی در طول عمرش فقط دو اثر واقعی تالیف کند، جای تشویق دارد؛ اما اگر 20 کتاب منتشر کند، به‌نظرم آثاری «آبکی» است. در هر اثر باید حداقل 10 مبحث جدید از صاحب اثر مطرح شود، در غیر این‌صورت اثر نهایی تالیفی نیست، بلکه فقط یک گردآوری است.
دکتر بهرام عکاشه، پدر علم زلزله‌شناسی ایران، متولد ۱۳۱۵ در شهر مسجدسلیمان است. مولف کتاب «مبانی ژئوفیزیک» در سال ۱۳۴۸ در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مشغول فعالیت شد و در سال ۱۳۶۴ به مرتبه استادی رسید. وی سال‌ها رئیس بخش زلزله‌شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بود و پس از سی سال فعالیت بازنشسته شد. وی همچنین مدت ۱۴ سال ریاست گروه ژئوفیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال را بر عهده داشته است و اکنون نیز رئیس دانشکده علوم پایه این دانشگاه است.