خاکیان: ترجمه معکوس، استانداردهای خود را می‌طلبد/خانه کتاب می‌تواند زمینه اصلاح ساختار نشر را فراهم کند
وضعیت ترجمه معکوس آثار علمی از منظر اهالی علم/ 8
مهدی خاکیان،استادیار دانشگاه صنعتی امیرکبیر، توجه به استانداردهای نشر بین‌الملل را لازمه حرکت به سمت ترجمه معکوس می‌داند و بر نقش خانه کتاب در اصلاح ساختار صنعت نشر تاکید می‌کند.
دکتر خاکیان در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره وضعیت ترجمه معکوس آثار علمی مولفان ایرانی اظهار کرد: موارد بسیار نادری از ترجمه معکوس آثار مولفان ایرانی وجود دارد و خیلی بعید به‌نظر می‌رسد که چنین تمایلی از سوی ناشر خارجی وجود داشته باشد.
وی افزود: اگر نویسنده ایرانی احساس کند مطلبی برای انتشار دارد که می‌تواند در سطح بین‌الملل مطرح شود، به زبان انگلیسی تالیف می‌کند و به دست ناشر خارجی می‌سپارد.
لزوم رعایت استانداردهای لازم نشر بین‌المللی
مولف کتاب «راهنمای طراحی و ساخت تلسکوپ رادیویی در فرکانس‌های پایین VLF» درباره ظرفیت علمی مولفان
ایرانی گفت: به‌طور قطع نویسندگان ایرانی از ظرفیت لازم برای تولید آثار علمی برخوردارند اما دلیل این‌که آثار ایرانی از سوی ناشر خارجی برای ترجمه انتخاب نمی‌شود، به رعایت نشدن استانداردهای لازم نشر بین‌المللی از سوی مولفان کشورمان برمی‌گردد.
خاکیان تاکید کرد: به‌طور واقع این ظرفیت علمی در دانشمندان ایرانی وجود دارد اما ساختار نشر به گونه‌ای نیست که اثر مولف ایرانی به زبان‌های دیگر ترجمه شود.
این مدرس دانشگاه درباره مراحل مختلف رعایت استانداردهای نشر توضیح داد: وقتی یک نویسنده خارجی به انتشار کتاب اقدام می‌کند، ناشر از نویسنده می‌خواهد استانداردهای لازم انتشارات را رعایت کند، به عبارتی دیگر کتاب را بعد از تالیف، به دست یک ویراستار بسپارد، سپس ناشر کتاب را برای داوری علمی ارسال می‌کند؛ استاندار‌دهایی که در کشور ما وجود ندارد.
یافتن راهی برای افزایش فروش، دغدغه اصلی ناشر داخلی
وی درباره وضعیت و استاندارد نشر ایران نیز اظهار کرد: پیدا کردن
راهی برای افزایش فروش، تنها موضوعی است که اغلب ناشران داخلی به آن فکر می‌کنند، در این وضعیت ناشر ایرانی بر خلاف استاندار‌های خارجی کتاب، اثر را برای ویراستاری به خود نویسنده بازگشت می‌‌دهد.
مولف کتاب «ماهیت کیهان» ادامه داد: زمانی که نویسنده به ویراستاری اثر خود اقدام می‌کند، نمی‌توان انتظار داشت کتاب به صورت درستی ویرایش شود، زیرا ذهن نویسنده بسته است و به عبارتی مطالب برای مولف نهایی شده و توانایی اصلاح اشتباهات احتمالی را ندارد. داوری علمی کتاب نیز به‌طور معمول در کشور انجام نمی‌شود.
قالب تالیف کتاب در کشور معیوب است
مدرس دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: وضعیت موجود، زمینه را برای مولف ایرانی که توانایی تالیف به زبان انگلیسی دارد نیز سخت می‌کند. به بیانی دیگر به دلیل نبود استاندار‌های لازم، قالب تالیف کتاب در کشور معیوب
است.
وی در ادامه با ارایه مثالی در اهمیت استاندارد نشر بین‌الملل افزود: به‌عنوان نمونه هر کشوری برای خرید کالا از کشور دیگر، استانداردهای خاص خود را دارد. استانداردهای نشر نیز چنین وضعیتی دارند و نویسنده ایرانی برای ارائه اثرش در سطح بین‌الملل باید این استاندارد‌ها را بشناسد و رعایت کند.
خاکیان گفت: موسسه خانه کتاب، به‌عنوان یکی از نهادهای محوری در عرصه کتاب، می‌تواند با تدوین آیین‌نامه اصول نگارش و ترجمه، زمینه‌های اصلاح ساختار نشر را فراهم کند.
مروری بر پرونده ترجمه معکوس
ولی‌اله مظفریان، مولف اثر برگزیده سی و یکمین دوره کتاب سال معتقد است که مترجم آثار کهن طب سنتی، علاوه بر آشنایی به زبان مبدا، باید گیاه‌شناس و داروساز نیز باشد و در ترجمه به منابع معتبر اتکا کند. گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دانشیار موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور را اینجــــــــا بخوانید.